Թալինի կաթողիկե եկեղեցական համալիր

Մարզ

Արագածոտն

Հեռավորությունը Երևանից

67.9 Կմ

Տեսակ

Վանք/եկեղեցի

Թալինի կաթողիկե եկեղեցական համալիրը հանդիսանում է վաղ միջնադարյան հայկական ճարտարապետության եզակի հուշարձաններից մեկը։ Այն գտնվում է Թալին քաղաքի հյուսիսային հատվածում եւ իր մեջ ներառում է Կաթողիկե եկեղեցին (հայտնի նաեւ որպես Թալինի մեծ տաճար), միանավ բազիլիկ եկեղեցին, պալատական կառույցն ու պատմական գերեզմանոցը։ Կաթողիկե եկեղեցին կառուցվել է, ամենայն հավանականությամբ, Կամսարական իշխանական տան հովանու ներքո։ Չնայած վիմագրական կամ պատմական գրավոր վկայություններ չեն պահպանվել, ճարտարապետական ձեւավորումը վկայում է, որ այն թվագրվում է 7-րդ դարով։ Կառույցը եռանավ, գմբեթավոր, արեւմուտքից արեւելք ձգված, խաչաձեւ հատակագծով, եռախորան բազիլիկ կառույց է: Խորանները արտաքուստ հնգանիստ են: Եկեղեցին ունի հինգ մուտք՝ մեկն արեւմուտքից եւ երկուական՝ հյուսիսային ու հարավային կողմերից։ Կառուցված է սեւ եւ կարմիր սրբատաշ տուֆից։ Կաթողիկեն առանձնանում է իր հարուստ արտաքին դեկորատիվ հարդարանքով՝ լուսամուտների քանդակազարդ պսակներ, ճակատային քիվեր եւ արեւմտյան ճակատի ինքնատիպ ձեւավորում։ Տաճարի ներսում պահպանվել են որմնանկարչության մնացորդներ, որոնց պատվիրատուի անունը՝ Մովսես Եկեղեցապան, նշված է եկեղեցու ներսում պահպանված արձանագրության մեջ։ Տաճարը վնասվել է 1840 եւ 1931 թվականների երկրաշարժերից, իսկ վերականգնման եւ ամրակայման աշխատանքներ իրականացվել են 1947 եւ 1970-1975 թվականներին։ Պալատական կառույցի մնացորդները գտնվում են Կաթողիկեից մոտ 150 մ հարավ-արեւելք։ Կառուցումը թվագրվում է 9-11-րդ դարեր։ Պահպանվել են պատերի հատվածական որմնաշարերը։ Կաթողիկեի հյուսիսային եւ արեւմտյան կողմերում տարածված գերեզմանոցը հարուստ է բարձրարժեք քառակող կոթողներով, արձանագիր տապանաքարերով եւ խաչքարերով, որոնք թվագրվում են 4-7-րդ դարեր։