Դաշտադեմ Ամրոց

Մարզ

Արագածոտն

Հեռավորությունը Երևանից

73.4 Կմ

Տեսակ

Բերդ/ամրոց

Դաշտադեմի ամրոցը, որը հայտնի է նաեւ Քաղենիի ամրոց, Քաղենիի բերդ, Թալինի բերդ, Ներքին Թալինի բերդ, կամ Փոքր Թալինի բերդ անուններով, գտնվում է ՀՀ Արագածոտնի մարզի Դաշտադեմ գյուղում՝ Արտենի լեռան հարավային ստորոտում: Ենթադրվում է, որ այն կառուցվել է ուրարտական ամրոցի հիմքերի վրա, իսկ այժմ հայտնի տեսքն ու կառույցները ձեւավորվել են Կամսարական իշխանական տան օրոք։ Կառուցված է առանց որմնախարսխի, անմիջապես բազալտե եւ տուֆե հիմնաժայռերի վրա։ Ի տարբերություն հայկական լեռնաշխարհի այլ ամրոցների, որոնք սովորաբար կառուցվել են բնական անառիկ դիրքերում, Դաշտադեմի ամրոցը զերծ է նման պաշտպանությունից։ Այն տիպիկ միջնադարյան ֆեոդալական ամրոց է՝ բնորոշ պաշտպանական կառույցներով ու համակարգով։ Ամրոցի կենտրոնական առանցքը կազմում է միջնադարյան դղյակը, որը եղել է Զաքարյան տոհմի իշխանանիստ կենտրոններից մեկը Արագածոտնի տարածքում։ Պատմական աղբյուրների վկայությունների, ճարտարապետական ձեւավորման, շինարարական տեխնիկայի առանձնահատկությունների եւ հնագիտական նյութերի ուսումնասիրությունը հիմք են տալիս ենթադրելու, որ դղյակը կառուցվել է 11-12-րդ դարերում։ Ամրոց-համալիրի տարածքում պահպանվել են երկու եկեղեցու հետքեր։ Դրանցից առաջինը՝ 7-րդ դարի եկեղեցին, գտնվում է արտաքին բերդապարսպի հարավ-արեւելյան հատվածում։ Այսօր պահպանվել են միայն դրա հիմնապատերը։ Երկրորդ եկեղեցին՝ Սբ. Սարգիսը, կառուցված է 10-րդ դարում։ Այն միանավ, թաղածածկ կառույց է՝ շինված սրբատաշ կարմիր տուֆից եւ կից է ամրոցի հյուսիսային պատին։ Համալիրի կազմում ընդգրկված են նաեւ ջրամբարներ, Խանի պալատը (19-րդ դար), միջնաբերդը, միջնաբերդը շրջապատող երկու պարիսպ՝ 12-րդ եւ 19-րդ դարերի։