Հանդաբերդ

Մարզ

Արցախ

Հեռավորությունը Երևանից

339.7 Կմ

Տեսակ

Բերդ/ամրոց

Ժայռի գագաթին վեր խոյացած, Արցախի Քնարավան գյուղից 1 կիլոմետր արեւելք, Լեւ գետի վերեւում՝ ծովի մակերեւույթից 1665 մ բարձրության վրա, հպարտորեն կանգնած է Հանդաբերդը։ Նրա ժայռաշեն դիրքն այն դարձնում է անառիկ, իսկ պատմությունը՝ հարուստ ու խորիմաստ։ 9-րդ դարում իշխան Ատրներսեհը՝ Առանշահիկների տոհմից, վերակառուցել է այստեղ արդեն գոյություն ունեցող բերդը։ Դարեր անց այն պատկանում էր Խաչենյան եւ ապա Դոփյան իշխաններին։ Նրա մասին պատմում են թե՛ Մովսես Կաղանկատվեցին, թե՛ Կիրակոս Գանձակեցին։ Բերդը տեղադրված է սարալանջին համապատասխան՝ անկանոն ուղղանկյան տեսքով։ Պարիսպները՝ կիսաշրջան աշտարակներով ամրացված, հասնում են մինչեւ 8 մետր բարձրության։ Տեսանելի են շինարարական երկու փուլեր՝ Բագրատունյաց դարաշրջանի կոպտատաշ հիմքերից մինչեւ 13-րդ դարի սվաղապատ վերնաշարքեր։