Ցաղաց քարի վանքը կրոնական կառույց է, որը տեղակայված է Վայոց ձորի մարզի Արտաբույնք գյուղից 6-7 կմ հեռավորության վրա՝ լեռան վրա։ Եկեղեցին կառուցվել է 10-րդ դարում։ Ցաղաց քարը եղել է միջնադարյան ուսումնական հաստատություն․ այստեղ ուսուցանել են նկարչություն։ Եկեղեցին կառուցվել է Բագրատունյաց թագավորության շրջանում 984-1029 թթ։ Գլխավոր կառույցը Սբ․Կարապետ եկեղեցին է, որը վերանորոգվել է 2013 թվականին։
Լավ զարգացած ճանապարհատրանսպորտային պայմանները հնարավորություն են տալիս հասնել Ցաղաց քարի վանք անձնական մեքենայով կամ օգտվելով տարբեր տուրիստական ընկերությունների ծառայություններից, որոնք առաջարկում են կանոնավոր տուրեր դեպի Հայաստանի տարբեր տեսարժան վայրեր։ Ցաղաց քարի վանք աշխարհագրական դիրքի շնորհիվ ճանապարհը երկար չի թվա:
Հաճելի կլիմայական պայմանների շնորհիվ տուրիստական բարձր սեզոնը Հայաստանում բավականին երկար է տևում: Մարտից մինչև խոր աշուն օրերը տաք են, ձմեռը սովորաբար երկար չի տևում: Տեղումների արտահայտված սեզոնը փոփոխական է: Դեպի Ցաղաց քարի վանք տուրերի սեզոնայնությունը կախված է եղանակային պայմաններից:
Դարպասի արևելյան մուտքի վերևում պահպանված է մի արձանագրություն, որի համաձայն իշխան Պռոշյանը վանքին է նվիրել իր կողմից տնկած պարտեզ՝ ի հիշատակ իր պապի՝ Պրոշի:
15-րդ դարում Ցաղաց վանքում գործող կենտրոնում ընդօրինակվել են հայկական կրոնական երգերի ժողովածուն (1437), Ավետարանը (1463, 1492) և այլ ձեռագրեր:
ՍՄԲԱՏԱԲԵՐԴ
3 կմ
ՇԱՏԻՆՎԱՆՔ
16 կմ
ԵՂԵԳՆԱՁՈՐ ՊԱՏԿԵՐԱՍՐԱՀ
20 կմ