Արագած լեռան արևմտյան լանջին, Արտաշավան գյուղում, տեղակայված է հայկական այբուբենի եզակի հուշարձան: Քանդակագործական այս շքեղ աշխատանքը գտնվում է անմիջապես բաց երկնքի տակ և ներառում է 39 տառերի զարդաքանդակներ։ Համալիրի բոլոր տարրերը քանդակվել են տուֆից: Հայոց գրերը ստեղծել է Մեսրոպ Մաշտոցը 405 թ։ Համալիրը կառուցվել է 2005 թվականին՝ հայոց գրերի ստեղծման 1600-ամյակի առթիվ։ Հուշարձանի ստեղծմանը մասնակցել են Հայաստանի տարբեր անկյուններից ժամանած մասնագետներ: Հուշարձանը զբոսաշրջիկների կողմից սիրված վայրերից է: Գրեթե ամեն հայ այցելում է այս հրաշք հուշարձանը և պարտադիր լուսանկարվում է իր անվան առաջին տառով։
Լավ զարգացած ճանապարհատրանսպորտային պայմանները հնարավորություն են տալիս հասնել Հայոց այբուբենի հուշարձան անձնական մեքենայով կամ օգտվելով տարբեր տուրիստական ընկերությունների ծառայություններից, որոնք առաջարկում են կանոնավոր տուրեր դեպի Հայաստանի տարբեր տեսարժան վայրեր։ Հայոց այբուբենի հուշարձանի աշխարհագրական դիրքի շնորհիվ ճանապարհը երկար չի թվա:
Հաճելի կլիմայական պայմանների շնորհիվ տուրիստական բարձր սեզոնը Հայաստանում բավականին երկար է տևում: Մարտից մինչև խոր աշուն օրերը տաք են, ձմեռը սովորաբար երկար չի տևում: Տեղումների արտահայտված սեզոնը փոփոխական է: Դեպի Հայոց այբուբենի հուշարձան տուրերի սեզոնայնությունը կախված է եղանակային պայմաններից:
Հայոց մեսրոպյան գրերով ստեղծվել է հարուստ գրականություն: Այն հին, միջին ու նոր քաղաքակրթությունների գիր է և արժեքավոր ավանդ ունի համաշխարհային մշակույթի գանձարանում: Հայոց գրերը օգտագործվում են Հայաստանում, Արցախում, Ջավախքում, Սփյուռքի հայկական գաղթավայրերում, մշակութային և հայագիտական տարբեր կենտրոններում:
Աստվածաշունչը հայերին հասանելի դարձնելու և քրիստոնեությունը տարածելու նպատակով հայերեն տառերը մշակվել են լեզվաբան և պետական գործիչ Մեսրոպ Մաշտոցի կողմից: Սկզբնապես Մաշտոցի ստեղծած այբուբենը բաղկացած էր 36 տառերից։
Համալիրի վերևում գտնվում է Սուրբ Խաչը, որն ունի 33 մետր բարձրություն։ Այն խորհրդանշում է Հիսուս Քրիստոսի տարիքը: Հսկայական խաչը կազմված է 1711 մեծ և փոքր մետաղական խաչերից, որոնք խորհրդանշում են Հայաստանում քրիստոնեության որպես պետական կրոն գործելու տարիները: Ամեն տարի ևս մեկ խաչ է ավելացվում:
ՍԱՂՄՈՍԱՎԱՆՔ
14 կմ
ՀՈՎՀԱՆՆԱՎԱՆՔ ՎԱՆԱԿԱՆ ՀԱՄԱԼԻՐ
20 կմ
ԱՄԲԵՐԴ
32 կմ