Հաղպատ վանական համալիր

Մարզ

Լոռի

Հեռավորությունը Երևանից

170.1 Կմ

Տեսակ

Վանք/եկեղեցի

Հաղբատի վանական համալիրը հիմնադրվել է 976 թվականին՝ Բագրատունի Աշոտ 3-րդի օրոք, եւ կառուցվել է գյուղի հարավարեւելյան բարձրադիր մասում։ Այն բաղկացած է տաճարներից, գավիթներից, մատուռներից, գրատնից, զանգակատնից, սեղանատնից եւ դամբարաններից։ Գլխավոր եկեղեցին՝ Սբ. Նշանը, կառուցվել է Խոսրովանույշ թագուհու կողմից՝ 970-991 թվականներին, եւ ներկայացնում է խաչագմբեթ տիպի կառույց։ Այն ուղղանկյուն է արտաքուստ եւ խաչաձեւ՝ ներսից, իսկ որմնանկարներից պահպանվել է Քրիստոսի պատկերը եւ որոշ ավետարանական տեսարաններ։ Հիմնական գավիթը կցված է Սբ. Նշանին արեւմուտքից եւ կառուցվել է 13-րդ դարում՝ Մարիամ իշխանուհու կողմից։ Այն աչքի է ընկնում ծավալով եւ վիմագրություններով։ Ժամատան հարավում եւ հյուսիսում գտնվում են Սբ. Գրիգոր եւ Սբ. Աստվածածին եկեղեցիները՝ խաչաձեւ հորինվածքով ու գմբեթավոր կառուցվածքով։ Տաճարի հյուսիսում է Համազասպի ժամատունը, որը ներառում է նաեւ փոքր մատուռ եւ հարավից՝ վերակառուցված գրատուն։ Գրատունը համարվել է գրչության կարեւոր կենտրոն. այստեղ պահպանվել եւ վերագրվել են հին ձեռագրեր։ Հուշարձանախմբի ամենանշանավոր կառույցը եռահարկ զանգակատունն է՝ աշտարակաձեւ, խաչաձեւ հատակագծով եւ գմբեթով պսակված։ Այն աչքի է ընկնում ճարտարապետական ներդաշնակությամբ եւ սլացիկությամբ. Հյուսիսում տեղակայված է սեղանատունը՝ երկսյուն եւ կամարակապ։ Համալիրում կան նաեւ կամարածածկ սրահներ, որոնք ծառայել են որպես տապանատներ. դրանց հատակը պատված է տապանաքարերով, իսկ ներսում պահպանվել է հանրահայտ Ամենափրկիչ խաչքարը։