Գանձասար վանական համալիրը գտնվում է Արցախի Հանրապետությունում՝ Մարտակերտի շրջանի Վանք գյուղի մոտակայքում՝ Խաչենագետի ձախ ափին՝ Գանձասար լեռան վրա։ Իր անունը ստացել է Վանք գյուղի դիմաց գտնվող բլրի անունից, որի ընդերքում կան արծաթի և այլ մետաղների հանքեր։ Վանքը հիմնադրվել է X դարում և մինչ օրս գործող կրոնական կենտրոն է: Վանքը չի դադարել գործել հիմնադրման առաջին իսկ օրվանից: Գանձասարը հոգևոր և կրթական կենտրոն էր: Այստեղ ուսանում էին ոչ միայն հոգևորականության ներկայացուցիչները, այլև հայ նշանավոր գործիչներ, ովքեր կարողացան նշանակալի ներդրում ունենալ տարածաշրջանի զարգացման գործում: Վանքի ներքին զարդարանքը նույնպես տպավորիչ է. եկեղեցին զարդարված է շքեղ քանդակներով։ Վանական համալիրի տարածքում կարող եք տեսնել տարբեր ժամանակներում տեղադրված հին խաչքարեր և վանական շինություններ:
Լավ զարգացած ճանապարհատրանսպորտային պայմանները հնարավորություն են տալիս հասնել Գանձասար վանական համալիր անձնական մեքենայով կամ օգտվելով տարբեր տուրիստական ընկերությունների ծառայություններից, որոնք առաջարկում են կանոնավոր տուրեր դեպի Հայաստանի տարբեր տեսարժան վայրեր։ Գանձասար վանական համալիրի աշխարհագրական դիրքի շնորհիվ ճանապարհը երկար չի թվա:
Հաճելի կլիմայական պայմանների շնորհիվ տուրիստական բարձր սեզոնը Հայաստանում բավականին երկար է տևում: Մարտից մինչև խոր աշուն օրերը տաք են, ձմեռը սովորաբար երկար չի տևում: Տեղումների արտահայտված սեզոնը փոփոխական է: Դեպի Գանձասար վանական համալիր տուրերի սեզոնայնությունը կախված է եղանակային պայմաններից:
Պատմական աղբյուրներից հայտնի է, որ Գանձասարը Արցախում քաղաքական և կրոնական հանդիպումների վայր էր հանդիսանում: Կարճ ժամանակահատվածում վանքը դարձել էր մշակութային կյանքի կենտրոն, ինչպես նաև կաթողիկոսանիստ: XVII դարի վերջին վանքը դարձավ ազգային-ազատագրական շարժման կարևոր կենտրոններից մեկը: 1701 թ.-ին այստեղ գրվեց Ռուսական կայսր Պետրոս I-ին ուղղված առաջին նամակը, որում արցախահայությունը օգնություն խնդրեց Ռուսաստանից:
Էրմիտաժի գիտական խորհրդի անդամ, սովետական հայտնի պատմաբան և արվեստաբան Ա. Յակոբսոնը, ով երկար տարիներ ուսումնասիրում էր վանքը, եկեղեցին անվանել է «հայկական ճարտարապետության շտեմարան»: Ֆրանսիացի հայտնի պատմաբան Չարլզ Դիլը Գանձասարը ներառեց հայկական ճարտարապետության հինգ գլուխգործոցների շարքում, որոնք մտան համաշխարհային ճարտարապետության գանձարան:
Հոկտեմբերի 23-ին Գանձասար եկեղեցում կայացավ «Գանձասար» գորգերի համալիրի օրհնման արարողությունը: Այսպիսով՝ Գանձասարում պաշտոնապես ազդարարվեց բարեգործական մի նախագծի մեկնարկ, որով սկսվում է հայկական գորգարվեստի հարուստ ավանդույթների մերօրյա վերելքը. նախագիծ, որտեղ խաչվում են հայկական եկեղեցական ճարտարապետությունն ու գորգարվեստը: Գորգերի պատրաստմամբ զբաղվել է «Մեգերյան կարպետ» ընկերությունը: Գորգերը եզակի են ոչ միայն իրենց դիզայնով, այլև չափերով: Գանձասարի ուղեգորգի լայնությունը՝ 1 մետր 32 սմ է, երկարությունը 6 մետր 61 սմ, նախասրահի գորգի մակերեսը՝ 36 ու կես քմ է, խորանագորգինը՝ գրեթե 14 քմ: Հատուկ Գանձասարի համար նախագծված գորգը հենց այդպես էլ կոչվելու է՝ «Գանձասար գորգ»:
ՄԱՅՐԱԲԵՐԴ (ԱՍԿԵՐԱՆ)
53 կմ
ՔԱՂԱՔ ՏԻԳՐԱՆԱԿԵՐՏ
56 կմ
ՔԱՂԱՔ ՍՏԵՓԱՆԱԿԵՐՏ
58 կմ